UYKU BOZUKLUKLARI HİPERTANSİYONDAN İNMEYE KADAR ÇOK SAYIDA HASTALIĞIN NEDENİ OLABİLMEKTEDİR
Prof. Dr. Şerefnur Öztürk
Türk Nöroloji Derneği Başkanı
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD Başkanı
Dünya Uyku Günü olarak kabul edilen 17 Mart’da uyku bozukluklarının yaygınlığına ve sağlık üzerinde etkilerine dikkat çekmek üzere aktiviteler planlanmakta bu konuda farkındalığı artırıcı çalışmalar yapılmaktadır.
Uyku beynin pasif değil aktif bir sürecidir ve normal bir şekilde başlatılması, devam ettirilmesi ve sonlandırılması betnin normal işleyen fizyolojik süreçlerini gerektirmektedir. Sağlıklı bir uyku, dengeli beslenme ve egzersizle birlikte sağlıklı yaşamanın üç temel gereksiniminden biridir. Uyku bozuklukları toplumda yüksek oranda görülmektedir ve hipertansiyon, diyabet, obezite, bağışıklık sistemi hastalıkları ve diğer kronik hastalıkların oranını da artırmaktadır. Yüzden fazla uyku bozukluğu ve hastalığı çeşidi mevcuttur ancak bı durumların çoğu uyku alanında uzmanlaşmış hekimlerce önlenebilmekte ve tedavi edilebilmektedir. Nöroloji klinikleri bünyesinde yer alan uyku laboratuvarlarında uyku bozukluklarının beyin veya diğer sistemlere bağlı olup olmadıkları, apne, huzursuz bacaklar gibi bulunan diğer durumlarla birlikte olup olmadığı, beyin uyku mekanizmalarında bozukluk olup olmadığı, uykunun süresi, derinliği ve devamlılığı tespit edilebilmekte ve hastalar uygun şekilde koruma ve tedavi programına alınmaktadır. Bu durum özellikle gündüz de uyku bozuklukları, aşırı uyku eğilimi gibi durumların ortaya çıkardığı iş kazası risklerini, iş verimini ve hayat kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir.
Uyku bozukluklarının %45’i karşımıza uykusuzluk olarak en yaygın problem olarak çıkarken, obstrüktif uyku apnesi erkeklerde %17, kadınlarda ise %9 oranında saptanmaktadır. Bu bozukluklar kronik vasküler ve deşeneratfi hastalıklar yanı sıra depresyon, anksiyete, gün içi yorgunluk, konsantrasyon bozuklukları, davranış değişiklikleri ile de kişilerin yaşam kalitesini bozmaktadır. Uyku bozukluklarının tespiti demans ve Parkinson hastalıkları gibi ilerleyici hastalıkların başlangıç aşamalarında da tanıda yardımcı olabilmektedir.
Uyku bozukluklarının tespit edilmesi durumunda başta uyku hijyeninin düzeltilmesi olmak üzere, gerekli medikal tedavi ve girişimler başarıyla uygulanabilmektedir.
Sağlıklı bir uyku için öneriler;
1. Uyuma ve uyanma zamanlarınızı sabitlemeye çalışın
2. Gün içi dinlenme uykularına alışıksanız bu sürenin 45 dakikayı aşmamasına çalışın
3. Uyku saatinizden önceki dört saat alkol almayın, sigara kullanmayın
4. Uyku saatinizden önceki altı saat içinde kafein almayın (Kahve, çay, bazı sodalar ve çikolata kafein içermektedir)
5. Uyku saatinizden dört saat içinde ağır, baharatlı, şekerli gıdalar tüketmeyin
6. Düzenli egzersiz yapın ancak hemen uyku öncesi olmasın
7. Rahat bir yatak edinin
8. Yatak odanızın ısısı uygun olsun, odanızı havalandırın
9. Işık ve sesleri olabildiğince izole edin
10.Yatak odanızı çalışma veya dinlenme odası olarak kullanmayın, sadece uyku amaçlı kullanmaya çalışın
Sağlıklı bir uyku dileğimizle,