5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ
Dünyamız biyoçeşitliliği ile yaşam için ideal ortam oluşturmaktadır. Bu yıl 5 Haziran Dünya Çevre günü biyoçeşitliliği korumaya adanmıştır. Sağlıklı yaşam döngüsünü oluşturan bu biyoçeşitlilik (yaşayan türlerin çeşitliliği) için her canlı türünün birbirlerinin yaşam hakkına saygısını gerektirmektedir. İnsan beyni dünyada diğer türler içinde emsalsiz ama kendi türümüz içinde farklılık göstermeksizin aynıdır, değerlidir, hiçbir ayrım gözetmeden, her bireyin en değerli varlığı olarak saygı görmelidir, korunmalıdır.
BEYİN SAĞLIĞI İÇİN TEMİZ HAVA ŞART!
Son zamanlarda hava kirliliğinin sağlığımız üzerindeki etkisi uluslararası kurumların ilgisini daha fazla çekmeye başlamış, mortalite, morbidite verileri daha fazla araştırılmış ve önem kazanmıştır. Hava kirliliğine bağlı ölümlerin yılda yaklaşık 9 milyona ulaştığı bildirilmektedir. Hava kirliliğinin inme ve beyin üzerindeki etkileri önemsenmesi gereken ve acil bir konudur.
Hava kirliliği bütün dünya nüfusunu etkileyen bir olaydır. Zararlı bio-aerosoller tarafından kontaminasyon
(polen, mikrop ve toksinler) ve kimyasalbileşikler (insan yapımı veya doğal kaynaklı), işyerlerinde uzun süreli, havadaki belirli kimyasallara maruz kalmak, birçok nörolojik hastalığının oluşmasına neden olmaktadır.
Hava kirliliğine ek olarak meslekve konut yaşam alanı hava kirliliği de önemli bir sorundur.
Kemoterapi ve metabolitlere maruz kalmış hastane personeli bu durma örnek verilebilir.
Çevresel hava kirliliğinin kimyasal içeriği değişken ve komplikedir. Bazı zararlı gazlar atmosfere doğal olarak salındığı gibi (karbon dioksit ve metan), bazı gazlar da tamamıyle sanayi-insan üretimidir.
Son zamanlarda yapılan araştırmalarda hava kirliliğinin inmeye yol açtığı açık bir şekilde kanıtlanmıştır. “Küresel Hastalık Yükü” hesaplanması için 1990 – 2013 yılları arası 188 ülkede yapılan çalışmalarda hava kirliliğinin %30’a kadar inmeye sebep olabildiği sonucu ortaya çıkmıştır.
Hava kirliğinin zararlı etkileri en çok gelişmekte olan ülkeler ve daha önce inme geçmişi veya damar hastalıkları olan kişilerde daha fazla görülmektedir. Bilindiği gibi inme dünyada en yaygın olarak ölüm ve fonkisyon kaybına neden olan hastalık gruplarından birini oluşturur.
Farkındalık yaratmak neden önemli?
Çevreyi korumak ve çevresel kaynakları uygun ve zararsız bir şekilde kullanmak dünyadaki yaşam çeşitliliğini korumak için şarttır. Bütün canlılar üzerine belirgin negatif etkileri gösterilmiş olan hava ve çevre kirliliği, bazı serebrovasküler ve nörodejeneratif hastalıklar için potansiyel olarak değiştirilebilir bir risk faktörüdür. Hava kirliliği kesinlikle sadece bireysel korunma düzeyinde kalacak bir durum değildir, aynı zamanda toplumsal düzeyde dikkate alınmalıdır.
Prof. Dr. Şerefnur Öztürk
Türk Nöroloji Derneği Başkanı
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD Başkanı